Klastry gospodarcze szansą przedsiębiorstw i regionów
Na wolnym rynku w obecnych czasach rozgrywa się ostra walka konkurencyjna, w której małe przedsiębiorstwa stawiając samodzielnie czoła wielkim konkurentom są praktycznie bez szans. Kooperacja z innymi podmiotami tworzącymi klaster wpływa na zwiększenie walorów przedsiębiorstw. Determinantą powstawania klastrów jest więc potrzeba rynkowa, a ich rozwój zapewnia długookresowe korzyści dla działających w ich ramach przedsiębiorstw oraz wzrost konkurencyjności i innowacyjności regionów.
Klastry powstają we wszystkich sektorach gospodarki - w przemyśle i usługach, w sektorach wysokich technologii oraz tradycyjnych. Korzyści wynikające z sieciowej współpracy pomiędzy przedsiębiorstwami i otoczeniem naukowo-badawczym są niezliczone. Posiadanie współpartnerów pozwala ograniczyć ryzyko własnej działalności, ułatwia badania i rozwój, zwiększa potencjał innowacyjny, zapewnia dostęp do komplementarnych zasobów - kapitału, wiedzy, technologii, patentów. Przynależność do klastra pozwala łatwiej i sprawniej pokonywać bariery administracyjne i handlowe. Dzięki współpracy w klastrze można uzyskać łatwy i szeroki dostęp do sieci powiązań i kontaktów pozostałych członków, zwiększyć skalę produkcji, wprowadzać na rynek produkty bardziej zaawansowane, lepsze jakościowo i tańsze w produkcji. Współpraca z instytucjami, uczelniami zapewnia możliwość pozyskania zaplecza kadry pracowniczej. Klastry zapewniają większą siłę przebicia i oddziaływania.
Klastry są wskazane również dla rozwoju innowacyjnej gospodarki, co potwierdzają sukcesy klastrów na całym świecie. U ich korzeni tkwi przede wszystkim współpraca. Nawiązywanie, wykorzystywanie i utrzymywanie kontaktów biznesowych w obrębie tego samego rynku umożliwia wspólne przełamywanie jego barier i tworzenie korzystniejszych relacji z zewnętrznymi podmiotami. Niezbędna jest jednak umiejętność podejmowania wspólnych działań z najbliższymi konkurentami.
W Polsce klastering jest nadal w fazie rozwoju i dlatego tym bardziej warto uczyć się i szukać własnych rozwiązań w oparciu o doświadczenia innych.
Klastering w Niemczech czy Francji funkcjonuje znacznie dłużej niż w naszym kraju, nie kilka lecz kilkadziesiąt lat, dlatego na ich przykładzie można oceniać rzeczywisty wpływ klastrów na działające w nich przedsiębiorstwa. Zaobserwowany został ogromny wpływ na rozwój gospodarek tych krajów, stanowią one podstawę ich sukcesów. Regiony, w których małe i średnie przedsiębiorstwa nawiązały kooperacje są rozpoznawalne na arenie międzynarodowej. Przedsiębiorstwa wypracowały przewagi nad konkurentami z terenów rozproszonych i stworzyły marki danych regionów łączone z określoną specjalizacją.
Klastry stanowią istotny element polityki gospodarczej Unii Europejskiej i wpisują się w priorytety Strategii "Europa 2020". Utrzymanie międzynarodowej konkurencyjności gospodarki jest coraz większym wyzwaniem i wymaga gruntownej modyfikacji strategii biznesowych i polityki gospodarczej w naszym kraju. Pozytywnym zjawiskiem w ostatnim czasie jest duża dynamika polskich inicjatyw klastrowych. Koncepcja klastrów zyskuje w Polsce na popularności, a ich rosnące znaczenie i wpływ na rozwój gospodarczy przyczyniły się do ukształtowania polityki klastrowej. Aktywnie w tworzeniu sprzyjających warunków dla działalności klastrów uczestniczy Związek Pracodawców Klastry Polskie, którego priorytetem jest rozwój regionów i przedsiębiorstw funkcjonujących w strukturach klastrów.
W ramach polityki klastrowej uruchamiane są różnorodne działania, których celem jest stymulowanie rozwoju regionalnego poprzez wspieranie przedsiębiorstw w wypracowywaniu coraz lepszej pozycji konkurencyjnej.
Współdziałający z Ministerstwem Gospodarki i Polską Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) Związek Pracodawców Klastry Polskie oddziałuje na kształtowanie optymalnych regulacji oraz dba o to, aby polityka innowacyjna państwa była kierowana do tych, którzy są bardziej przedsiębiorczy i innowacyjni. Pozwala na wymianę doświadczeń zrzeszonych w nim pracodawców, a także na wspólne reprezentowanie ich interesów - nie tylko na szczeblu administracji lokalnej, ale także wobec organów władzy rządowej. Jest silnym partnerem w rozmowach z organizacjami biznesu, podmiotami gospodarczymi i innymi organizacjami pracodawców. Inspiruje inicjatywy gospodarcze i prowadzi doradztwo organizacyjne, prawne, ekonomiczne i techniczne.
Związek Pracodawców “Klastry Polskie” podejmą wszelkie działania wspierające rozwój klastrów i idei klasteringu. Inicjują i organizują współprace między inicjatywami klastrowymi i ich członkami, podejmują działania na rzecz podnoszenia innowacyjności członków powiązań kooperacyjnych i inicjatyw klastrowych zrzeszonych w Związku. Realizują projekty z wykorzystaniem dofinansowania z funduszy celowych, promują klastry oraz prowadzą działalność na rzecz współpracy przedsiębiorców z przedstawicielami nauki.
Anna Figiel, Bogdan Węgrzynek
